命名来源:[WalI.Pl.AsiatRar. 1: 58. 1830]
中国植物志:65(2):080
系中文名:筋骨草系
系拉丁名:Ser.Genevenses
亚组中文名:筋骨草亚组
亚组拉丁名:Subsect.Genevenses
组中文名:筋骨草组
组拉丁名:Sect.Ajuga[1]
所属卷:Ajuga Linn.
所属科:Labiatae
中文名:大籽筋骨草
文献来源:Ajuga macrosperma Wall. ex Benth. (1830), (1836); Hook. f. (1885); Kudo(1929); Doan in Lecte. (1936), p. p. ; 吴征镒、陈介(1974).A. genevensis L. var. pallescens auct. non Maxim. : Matsum. et Hayata (1906); A. decumbens auct. non Thunb. : How et al. in mss.
大籽筋骨草 散血草(贵州瓮安)
Ajuga macrosperma Wall. ex Benth. in Wall. Pl. Asiat. Rar. 1: 58. 1830, Labiat, Gen. et Sp. 697. 1836, et in DC. Prodr 12: 599. 1848; Maxim. Mel. Biol. Acad. Sci. St. Peter sb. , 11: 823. 1883, et in Bull. Acad. Sci. St. Petersb. 29: 190. 1884; Hook. f. Fl. Brit, Ind. 4: 704. 1885; Briq. in Engl. u. Prantl, Pflanzenfam. 4, 3a: 210. 1897; Dunn in Notes Rot Gard. Edinburgh 6: 193. 1915; Kudo in Mem. Fac. Sci. Agr. Taihoku Univ. 290. 1929; Doan in Lecte, Gen. Fl. Indo-Chine 4: 1044. 1936, p. p.——Ajuga genevensis Linn. var. pallescens auct. non Maxim.: Matsum. et Hayata in Journ Coll. Sci. Univ. Tokyo 22: 319. 1906——Ajuga genvensis auct. non Linn.; Hayata, Icon. Pl. Formos. 8: 84. 1914.[1]
草本, 直立, 有时具匍匐茎, 高I5-40厘米或稍高。茎四棱形, 有槽, 被疏柔毛或老时近无毛,基部略木质化,幼部被浓密的白色长柔毛。叶柄长2-5厘米或更长,具狭翅,有时呈紫绿色,被疏柔毛;叶片纸质,倒披针形、卵状披针形或椭圆状卵形,长4-10厘米,宽1.8-4.5厘米,有时长达15厘米,宽达6.5厘米,先端钝或急尖,基部楔形,下延,边缘具波状齿或不规则的波状圆齿,具缘毛,两面被长柔毛或糙伏毛,下面以脉上为多。轮伞花序具6-12花,多数在茎、枝中上部着生,渐向上而密集,组成穗状花序;苞叶下部者与茎叶同形,但较小,上部渐变小,呈苞片状,卵状披针形,稍超出轮伞花序;花梗极短或几无。花萼漏斗状,长5-6毫米,外面在脉上及萼齿被长糙伏毛,内面无毛,具10脉,萼齿5,卵形或阔卵形,长为花萼的1/3或略短,边缘具灰白色长柔毛状缘毛。花冠蓝色、蓝紫色或紫色,筒状,长7-9毫米,斜出,近中部略弯曲,外面被疏柔毛,内面近基部有毛环,冠檐二唇形,上唇长圆形,直立,先端2浅裂,裂片近卵形,下唇伸长,3裂,中裂片狭心形,先端微缺,侧裂片与上唇等长或略长,长圆形。雄蕊4,二强,伸出花冠很多,弯卷,花丝无毛。花柱细弱,伸出花冠很多,弯卷,无毛,先端2浅裂,裂片细尖。花盘环状,裂片不明显,前面呈指状膨大。子房4裂,无毛。小坚果倒卵状三棱形,背部具极显著的网状皱纹,腹部具果脐,果脐占腹面的2/3-3/4。花期1-3月,果期3-5月或略晚。[1]
产云南东南部、南部及西南部,贵州,广西,广东,台湾;生于林下荫湿处、水沟边及路边草丛中,海拔350-1750米,有时可达2600米。尼泊尔,不丹,印度,缅甸,泰国,老挝,越南也有。模式标本采自印度。[1]
全草入药,用于散血。[1]
在贵州全草供药用,可用于散血。
与“大籽筋骨草 Ajuga macrosperma Wall. ex Benth.”相关的种有: 九味一枝蒿Ajuga bracteosa Wall. ex Benth. 弯花筋骨草Ajuga campylantha Diels 康定筋骨草Ajuga campylanthoides C. Y. Wu & C. Chen 康定筋骨草(原变种)Ajuga campylanthoides C. Y. Wu & C. Chen var. campylanthoides 短茎(变种)Ajuga campylanthoides C. Y. Wu & C. Chen var. subacaulis C. Y. Wu & C. Chen 筋骨草Ajuga ciliata Bunge 陕甘(变种) Ajuga ciliata Bunge var. chanetii (H. Lév. & Vant.) C. Y. Wu & C. Chen 筋骨草(原变种) Ajuga ciliata Bunge var. ciliata 微毛(变种)Ajuga ciliata Bunge var. glabrescens Hemsl. 长毛(变种)Ajuga ciliata Bunge var. hirta C. Y. Wu & C. Chen 卵齿(变种) Ajuga ciliata Bunge var. ovatisepala C. Y. Wu & C. Chen 金疮小草Ajuga decumbens Thunb. 金疮小草(原变种) Ajuga decumbens Thunb. var. decumbens 狭叶(变种)Ajuga decumbens Thunb. var. oblancifolia Sun ex C. H. Hu 网果筋骨草 Ajuga dictyocarpa Hayata 痢止蒿Ajuga forrestii Diels 大籽筋骨草(原变种) Ajuga macrosperma Wall. ex Benth. var. macrosperma 无毛(变种) Ajuga macrosperma Wall. ex Benth. var. thomsonii (Maxim.) Hook.f. 多花筋骨草 Ajuga multiflora Bunge 短穗(变种) Ajuga multiflora Bunge var. brevispicata C. Y. Wu & C. Chen 多花筋骨草(原变种) Ajuga multiflora Bunge var. multiflora 莲座(变种) Ajuga multiflora Bunge var. serotina Kitag. 紫背金盘 Ajuga nipponensis Makino 紫背金盘(原变种) Ajuga nipponensis Makino var. nipponensis 矮生(变种) Ajuga nipponensis Makino var. pallescens (Maxim.) C. Y. Wu & C. Chen 散瘀草 Ajuga pantantha Hand.-Mazz. [1]